Dossier: Zeeuwse slangen

Ooit bezat het Genootschap een prachtige slangenverzameling op sterk water. Dieren vanuit de hele wereld werden hier bewaard. Nu zijn er nog maar weinig over. In de collectie worden twee slangen bewaard die in Zeeland verzameld zijn. De eerste is een ringslang, Natrix natrix (Linnaeus, 1758) met collectienummer NHG98-018, in 1900 aan de Langevielesingel te Middelburg gevangen. Het dier was ontsnapt uit de tuinbouwinrichting van de heer W.Chr. Noske grenzend aan het Zand waar verscheidene diersoorten voor aquaria en terraria in voorraad werden gehouden.

Er zijn wel meer ringslangen in Zeeland gevangen en mogelijk zijn de meeste dieren ook uit een terrarium ontsnapt of met aarde of verpakkingsmateriaal aangevoerd, zo blijkt uit krantenberichten. Bij een paar waarnemingen is de herkomst van elders niet zeker. Zo is er in juni 1961 bij Burgh op Schouwen een jonge ringslang gevonden, 40 cm lang. Bij Zoutelande werd in oktober in 1968 een ringslang gevangen, 75 cm lang en in september 1977 lag een aangereden ringslang op het fietspad bij St. Maartensdijk. Zou het een begin zijn van een lokale populatie? Er is tegenwoordig heel veel zoet water op Tholen en ook bij Burgh. Ringslangen zijn moerasdieren en er moet wel voldoende water in de sloten staan.

De andere slang in de collectie heeft de krant ook gehaald als ringslang (PZC 21-7-1944); het is echter een dambordslang, ook wel dobbelsteenslang genoemd (Natrix tessellata (Laurenti, 1768)). Het dier werd op 18 juli 1944 bij de zeedijk bij het voormalige Sloeveer (Nieuw- en Sint Joosland) gevangen door de landbouwer J. Krijger. De conservator mollusken van het Genootschap, C. Brakman, die daar vlakbij woonde, determineerde het dier correct en nam contact op met de conservator naturalia, P.J. van der Feen. Deze nam het dier in ontvangst; het heeft nu het collectienummer NHG98-219. Het is wat beschadigd door de klap die Krijger met zijn klomp gegeven heeft. De conservator P.J.H. van Bree van het Zoölogisch Museum Amsterdam beschrijft deze vondst uitgebreid in een artikel in 1956: Dambordslang, Natrix tessellata, De Levende Natuur, 59(11), 251-25. De dichtstbijzijnde plaats waar deze soort voorkomt is Midden-Duitsland. In die tijd was er helaas heel veel vervoer van allerlei materiaal en mensen van Duitsland naar Zeeland. Wellicht kwam het dier zo onze kant op.

Gerard Heerebout