Dossier: Een reisje naar Axel

Reisje van de tienjarige Paulus en zijn vader Samuel de Wind sr. naar Axel

Reis na Axel gedaan den 31 October en 1 en 2 November Ao 1777 Door mij Paulus de Wind Sfs Middelburg in Zeeland 17 11/3 77


[1v] 1. gezigt van Rammekens voorbij den hoek van borselen tot op d’hond a hoek van borselen in dorp, b ellewoutsdijk, c d hont, d t vlakke
2. gezigt van t inkoomen van t Haventje van Ter neuse
3. gezigt op Axel van de landzijde
4. gezigt even buiten Axell naa Hulst, oude dorp, Sas van Gent en Asseneede a Hulst b oudedorp of koeslag sas van gent d asseneede
Alles naa gissing thuis koomende gemaakt

[2] ao 1777 Den 31 October nam mijn vader (welke ik verzelde) de reis aan na Axel, om d’operatie van de steen te verrichten aan Baas Daniel Menet timmerman aldaar welke reeds lang met steen behebt was. Wij vertrokken om 10 uuren, doch in stede van met den Axelaer te gaan, vonden wij ons genoodzaakt met den terneusenaar die reis te ondernemen, alzo het niet wel mogelijk was dat t’ gemelde vaartuig wegens harde wind dien zelfden avond kon arriveren. Om elf uuren bevonden wij ons bij Rammekens, wordende tot zover door twee paarden uitgetrokken. Daarop werd het zeil bijgezet, waarmede het genoegen hadden den hoek van Borselen in eene gang te bereijken. Vervolgens de wind zuijdelijk zijnde waren wij genoodzaakt eenige gangen tusschen een plaat en ’t Borselsche land te doen. Naauwlijks waren wij hier gekomen of ik begon kwalijk te worden zo dat [2v] mijn vader aan den schipper om een puzze verzogt, en naauwelijks was dezelve gekomen of ik spoog er reeds in. Na veel gespogen te hebben leijde ik mij in t pavillioen neder en als ik hier wat gelegen had hoorde ik mijn vader den schipper vragen, welk dorp dat was? en als de schipper antwoorde Ellewoutsdijk, wilde ik oprijzen doch ik was naauwlijks opgerezen of ik spoog wederom in de pot doen leijde ik mij weder neder en rusteden nog ruim een uur, waarna ik besloot op te rijzen doen zach ik ter neuse vlak voor mij leggen en wij kwamen kwartier voor 3 uuren te terneuse. Hier gekomen zijnde namen wij ons middagmaal ’t welk in een kalfborst beneffens een fijn brood bestondt welke kalfborst juist 8 Ribben bestondt, wij waren met ons zevenen ieder kreeg een Rib en ondertusschen kwam er nog een man die de 8ste Rib medenam zo dat de kalfsborst beneffens drie Boddels met roode en witte wijn en bier, in [3] een oogenblik geconsumeert was. Na gegeten te hebben namen wij een wagen die ons ten 5 uur te Axel bragt zijnde wij ten ½ 4 uur van Ter Neuse vertrokken; aan de poort wierd ons gevraagd, waar vandaan? vervolgens wierden wij gebragt voor de Herberg ’t gulde vlies alwaar wij aftraden. Wij gingen aanstonds den patient een visite geven, daar ons nadat wij wat gezeten hadden, de Heer La fontaine (Schepen, Med: Doctor en Vroedmeester aldaar) een visite kwam geven met wien wij toen na de Heer Wieben (insgelijks Schepen en Med: Doctor) gingen, alwaar mijn vader De beide Heeren verzogt s’anderendaags bij d’operatie ’t assisteren, tgeen deze beide Heeren aannamen. Vervolgens gingen wij met de Heer La fontaine in de Herberg een Coptje [3v] Thee drinken Waar na zijn E: korts daaraan vertrok komende korts hier na wederom ons tegen den volgenden dag op het middagmaal uitnodigende ‘t welk mijn vader dan ook aanstonds accepteerde Weijnig hier na kwam ons de Heer Schepen Du Pont een visite geven welke mijn vader verzogt om bij d’operatie ’t assisteren ’t geen gemelde Heer aannam. Korts daaraan namen wij het avondmaal ’t welk uit melkchocolaad en een boterham met kaas bestondt nadat het avondmaal gehouden was gingen wij om tien uuren na bed en sliepen dien nagt heel gerust. Wij stonden om ½ 7 op en namen ons ontbijt ’t geen in een boterham en een Coptje Thee bestond waarna ons de [4] Heer du Pont kwam afhalen. waarna wij na de Patient gingen alwaar korts daaraan de Heeren Schepenen Wieben, La Fontaine & Ribbers ook inkwamen en mijn vader ging om ½ 10 uuren tot de operatie welke zeer gelukkig afliep over want de man was in 8 minuten buiten pijn en wierd te bedgelegd. Nadat wij den Patient verlaten hadden traden wij bij een Paruikmaker die teffens Barbier was in van waar wij na dat onze Perruijken opgemaakt waren na de Herberg gingen. en van hier de Burgemeester Paulus een visite geven, met wien en met de Heer du Pont wij toen na de Patient gingen waarop mijn [4v] vader betaalt werd. Vandaar gingen wij met de beide Heeren voorbij de Kerk alwaar wij van hun scheideden en na ons Logement gingen alwaar ons de Heer La Fontaine kwam afhalen waarna wij toen het middagmaal ten zijnen huize in geselschap van een Schots Officier hielden en vervolgens ging mijn Vader met zijn Edl: een visite in een huis ‘t welk digt aan den Stads lag terwijl ik ondertusschen van de wal die zeer hoog was het omliggende land beschouwde. [Marge tekening en tekst: Lantaarnpaal op de groote markt te Axel. Naa gissing thuiskoomende geteekend.] Vandaar gingen wij met de Heer La Fontaine tot voorbij het huis van de Heer Commandant Eeuwig die ons inriep waarna wij toen met de Heer La Fontaine na de Kerk [5] gingen alwaar wij ’t Orgel hoorden spelen en vervolgens gingen wij na de poort om te vernemen wanneer de Axelaar voer dog hoorende dat hij om 3 uuren voer en dat het avond was eer hij te middelburg kon komen besloten wij de reis met den terneusenaar te ondernemen waarom wij resolveerden direct na ter neuse te rijden. Doch de Heer Wiebe ons op een Copje Thee verzogt hebbende en mijn Vader zulks geaccepteert hebbende besloot mijn vader zulks eerst te doen en alhier ontboodt mijn vader een Huurkoetsier met zijn wagen om te vertrekken. Doch eer wij vertrokken gingen wij bij de Heer du Pont (welke ons ook van half ses [5v] tot 7 Uur verzogt had) afscheid nemen alwaar wij de beide Burgemeesters vonden wij bleven er nog ruim een half uur zitten. Midlerwijl was de wagen na de Poort gereden en nadat wij afscheid van de heer Wiebe genomen hadden gingen wij na de Herberg nemende toen voort laast afscheid van de Patient en vertrokken om half 7 uit Axel en kwamen om half 9 ter Neuse Wij traden af in de Herberg bij de Haven nadat wij ons hier wat gewarmd hadden namen wij ons avondmaal ’t geen in een boterham met kaas beneffens een glas roode wijn bestondt wij gingen om elf uur na bed en sliepen dien nagt zeer gerust. De Schipper kwam ons om half 5 wekken dewijl hij ten [6] 5 uur vertrok Onze Hospita had een koptje Thee gereed gezet en wij gingen (na drie Coptjes gedronken te hebben) t scheep Wij tragteden (dog te vergeefs) nog wat te rusten. dewijl de Schipper, zijn knegts en een Passagier zodanig prateden dat wij niet in Slaap geraken konden. Nadat wij een ¼ uur gezeild hadden bleven wij den dag afwachten en alhier was ik drie maal genoodzaakt mijn water te loosen waarop mijn Vader niet zeer gezet was vreezende dat ik buiten boord zoude vallen korts daaraan overviel mij de agterlast welke ik voren op de plecht verrichtede en wij gingen om 6 uur weder onder zeil en zeilden zo spoedig dat wij om ½ 9 al in de Haven waren doch konden wegens laag water niet verder komen en hierom lieten wij ons aan land zetten en namen een wagen die ons om tien uuren te Middelburg bragt.

Transcriptie J. de la Hayze