Dossier: Verslag van beschietingen bij Aardenburg van 1 mei 1794 tot 13 januari 1795

Merkwaardige Gebeurtenis, Plaats Gehadt, ten Huijse van R.S. Beerta, Bedienaar des Godlijke Woords te Aardenburg.

Donderd: 1 Meij 1794.
Tot den 8 dito: hoorden wij des Avonds, uijt het Zuid en Zuidwesten met aandoening en verbaastheidt in onse kelder, of winterwooning, minder en meer sterk schieten; alleenlijk in mijn huis plaats hebbende. Denkelijk door eenige onderaardsche communicatie; bedding of Aders. In het eerst begon het savonds [1v] tusschen 7 en 8 uuren, - en verzwaarde van tijd tot tijd, vervolgens tusschen 8 en 9 uuren.
Vrijdag den 9 meij
tusschen 9 en 10 uuren, was het zoo ontzettende zwaar, dat de glaazen en beschot, zig als met geweld bewoogen, en scheen te zullen scheuren en breeken, terwijl een menigte Menschen, die wij hadden ingelaaten, deswegens, met ontsteltenisse bevangen werden. Donderslaagen worden zelden zoo zwaar gehoord, ’t was Even of wij ons in een Belegerde Stadt bevonden. Ook werd de wederomkaarsing hiervan door onze Gebuuren in, en buijten ’s huis gehoordt.
[2] Zaturd: 10 en 11 Meije vernamen wij niets meer, binnen als buijten ‘s huis.
Maandag den 12 en dings 13 hoorden wij des avonds te 10 uuren wederom Redelijk zwaar.
Woensdag 14 – tusschen 9 en 10 uur hoorden wij een menigte slaagen in ’t bijzijn van veele getuigen, en van quart over 10 tot 1 minuut over 12 uur, telde onse schoolmeester J: Blonkert, en ik 343 slaagen, zoo zwaar, dat het bijna ongelooflijk is.
Donderdag 15
Savonds van 11 tot 12 uuren, was het een weinig in de vermindering dog vrij zwaar, ons vertrek bijna vol menschen - den 16 vrijdag ten 10 uur Flauwer dog van half 12 tot 12 uur [2v] zwaar, den 17 Zaturd: om 8 uur Flauw, om 9 uur en vervolgens sterker.
Zondag den 18. Savonds van 6 tot 9 uur bedaarder - van 9 tot half 11 sterker, maar 11 wederom zoo ontzettend zwaar, dat wij in 1 minuut 20 a 23 slaagen telden. Ja de Heer Jansen Monsr Mortier, de Heer Heijman en ik telden van 11 tot 12 uur 550 slaagen.
Den 19 en 20 weijnig of niet wanneer wij met eenig gezeltschap tot over 12 vertoefden.
Woensdag den 21 omtrent half 10 telden wij 44 en van 11 tot 12 uur 44 slaagen in tegenwoordigheid van [3] 2 Heeren Predicanten, zeer zwaar, den 22. over 9 uur 44 slagen minder zwaar, voors hoorden wij weinig. Maar van omtrent 11 uur tot half 12 hoorden wij meer dan 600 slaagen waar van sommige ontzettende zwaar waaren, en zoo schielijk, dat zij niet te tellen zijn. De Heer Uijttenhoven en Kanter waaren hier van ook getuijgen.
Vrijdag den 23. ten 6 en 8 uur hoorden wij eenige die tamelijk zwaar waaren. De klok twaalf uuren 110 slagen wanneer ons gezeltschap in verscheide Heeren en Juffrouwen bestond. [3v]
Zaturd: 24 de Eerstemaal op middag ten 1 en 2 uuren telden mijne kinderen 1600 slaagen.
Zondag 25. Op dezelfde tijd 100 zwaare slagen.
Woensd: 28. tusschen 6 en 8 uuren 150 en om 9 uur 400 zeer sterk.
Zondag 1 Junij smorgens ten half 9 tot de middag 1300. ten half 2 uur 400 slaagen. half 3 uur 8. tusschen 5 en 6 uur 1 slag - daarna nog 8 slaagen, die zoo geweldig waaren, dat de stoelen in ’t vertrek voor over geslagen wierden met bewondering te zien [4] der zelver beweging. Den 2 eenige weinige, den 3 - 4 en 5 niets. Den 6 junij van savonds half 11 tot 11 uur, hoorden wij zoodanig eene beweging in ’t onderste deel der bedstede dat mijn zoon Jacob en Pieter, uijt dezelve de vlugt namen.
Den 7 - 8 en 9 junij niets van belang - dingsd: 10 hoorden wij in en buiten ‘s huis duijdelijk ’t geluijd der canonade den 11 en 12 junij hoorden wij de canonade op een andre distantie te zijn.
Den 13 Junij voor de middag wederom een sterke canonade buijtens huis voors stil. [4v]
Vrijdag 20, savonds half 10 uur, was er wederom een sterke en verwonderlijke beweging in de bedstede alzo: dat de Dekens en Lakens werden overhoop geworpen met een verwonderlijk geluid, daarna hoorden wij 30 zware slagen. Den 23 en 24 junij hoorden wij 18 zwaare slagen en zagen wederom eene sterke beweginge, en hier mede afgedaan.
Den 4 Julij ’s middags ten 1 uure, kwamen binnen Aardenburg 50 Grenadiers te paard, deeden niemand leed, en vertrokken [5] omtrent 2 uuren vertoefd te hebben weder in vrede.
Donderd 24, tegen de avond, na dat er zig alvorens 4 Reijzen Fransche Troepes alhier vertoond hadden, ondekte zig een zeer sterke patroelje Franschen.
Den 25 ’s middags kwamen eenige honderden binnen.
Zondag 27. Julij trok een onbeschrijfelijke menigte hier door, nevens verscheiden stukken Canon, Amunitie en Legerwagens - namen de Bakkerspolder in – den 28 de Stad IJzendijke, in en het Geheele Land van Cadzand bemagtigt. [5v]
Vervolgens Sluijs belegerd en is van den 3 Aug: tot den 24. Beschooten; intusschen heeft men de vrijheidsboom binnen Aardenburg geplant.
24 Aug: ’s nademiddags werd tot Sluijs de Fransche vlag Geplant; en de Stad is met caputilatie overgegaan en de bezetting bestaande in 1000 man, als krijgsgevangenen uijtgetrokken en door Fransche vervangen. Veele zieke werden van daar vervoerd, alle de werken tot defentie dienende werden geslegt, de vesten met de bolwerken gedemt. [6] het Casteel laaten springe alzo het nu van een sterke stad, in een Ontramponeerd vlek verandert is. Sluijs is ¾ uur van Aardenburg.
Den 28. trokken veele troepes weder door Aardeburg, Ekloo en Elders, en werden den 29 van meer andre met hun artelerij en proviantwagens gevolgt.
Den 7 Jann: 1795 smorgens tusschen 7 en 8 uur, hoorden wij in onse Zomer kaamer, aan ’t agterbeschot, in de bedstede, vergezeld met een geluidmakende Perzing. [6v] Telden mijne twee Zoons bij tusschenpoosen 150 slagen zeer zwaar,
Den 13. smorgens ten 6 uuren meer dan 300, die ook mijn vrouw en ik nog te bed zijnde, benevens een onzer buuren hoorden.
En hebbe dit bovenstaande als zeldzame Gebeurtenissen van tijd tot tijd: geschreven waar mede ik alle die het zelve lezen – wel hartelijk allerleij vrede, heil en zaligheid, met aanbidding, van opregte vrindschap toewensch.
R:S: Beerta
Aardenb: 23 April 1795

Transcriptie J. de la Hayze